Events
Exposiziun
11 da matg – 27 d’october 2024
MATIAS SPESCHA / ESTHER MATHIS – ESPACES IMAGINAIRES
Uonn sesarva il SPAZI SPESCHA agl art contemporan.
L’exposiziun dubla cul tetel MATIAS SPESCHA / ESTHER MATHIS – ESPACES IMAGINAIRES metta il focus sin in tema ch’ei da gronda impurtonza per omisdus artists: il spazi e sia percepziun.
Da Matias Spescha (1925-2008) vegnan installaziuns dil spazi dall’entschatta dils onns 1980 presentadas. Esther Mathis (*1985) creescha per l’exposiziun ovras che reageschan sin il spazi d’exposiziun plein glisch. Omisduas posiziuns envidan a perscrutar ils spazis reals ed imaginai.
Matias Spescha stat en ina retscha cun ils pli impurtonts artists dil Grischun, Alberto Giacometti e Not Vital, e vala sco in impurtont artist svizzer dil temps suenter la Secunda Uiara mundiala.
Suenter sia midada tempriva dil naturalissem all’abstracziun, succedida a Paris, anfla el gia 1959, cuort suenter sia bardigliada a Bages, si’atgna fuorma d’expressiun.
Entuorn ils onns 1970 entscheiva Matias Spescha a crear ovras plasticas. El resta denton vinavon fideivels alla pictura ed a stampats grafics. Cun integrar la tiarza dimensiun surpren il spazi per ella pli e pli bia muntada, el daventa in tema central:
«Il liug da sia pictura ei la transiziun dil spazi real el suggestiv, il viadi digl exteriur egl interiur. Sia pictura ei in art dalla transcedenza.» (Matthias Frehner en: Matias Spescha, Monografie 2000).
Esther Mathis
Esther Mathis fa part d’ina giuvna generaziun d’artistAs che integrescha spazis, lur cuoz dil temps ed eveniments audiovisuals en lur ovra, suondond quels aspects en lavurs d’installaziuns ni videos. Esther Mathis (*1985) ei carschida si a Winterthur. Ella ha studegiau 2007 alla School of Visual Arts a New York e terminau il studi cul bachelor en fotografia 2008 agl Istituto Europeo di Design (IED) a Milaun. Il Master of Fine Arts ha ella absolviu 2015 alla scol’aulta d’art a Turitg (ZHdK). Dapresent lavura ella vid siu PhD alla ZHdK en cooperaziun cun l’universitad d’art a Linz cul tema „Licht lenken“. Ella viva e lavura a Turitg. Biografia
Trun Cultura: ina visiun
Nies cor batta per Trun – per ses impurtonts artists, litterats e musicists, mo era per ses unics baghetgs historics. Nums enconuschents sin camp naziunal ed internaziunal sco Alois e Zarli Carigiet, Matias e Hendri Spescha ed auters duein vegnir presentai ad in vast publicum e quei en in dialog cun la reha veta culturala actuala dalla regiun. Tier TRUN CULTURA sauda era il SPAZI SPESCHA ch’ei vegnius aviarts 2023, la sculptura transibla OGNA, inaugurada 2013, la CASA CARIGIET che sesanfla ella fasa da reconstrucziun sco era la CASA DESAX cun diever aunc buca definau. Finamira ei da scaffir in sistem bein colligiaus dad engaschis culturals e varionts e d’instituziuns, che procuran per ina viseta empermettonta a Trun.
La survesta muossa ils singuls loghens culturals dil vitg. L’indicaziun en colur brina fuorman igl ensemble da TRUN CULTURA.
Legenda
1. Museum Sursilvan Cuort Ligia Grischa
2. Casa Carigiet
3. Casa Desax
4. Spazi Spescha
5. caplutta s. Onna
6. staziun RhB
7. sculptura transibla OGNA
8. senda d’art per liung dil Rein
Construcziun interna dalla Casa Carigiet
La casa paterna dils frars Alois e Zarli Carigiet ch’ei vegnida donnegiada 2019 grondamein tras in barschament han ins saviu salvar en in’emprema fasa cun in tetg provisoric. Grazia ad in generus susteniment tras la vischnaunca Trun han ins saviu montar l’entschatta 2024 in tetg da lenn sin la ruina. En ina secunda fasa vegn 2024 cuntinuau cun la construcziun interna. La scala interna dil baghetg baroc vegn construida sco “spina dorsala” e possibilitescha igl access sin il tetg da lenn. En in proxim pass duei il tetg vegnir concepius e construius da niev. Aschia duess il baghetg monumental all’entrada dil vitg vegnir interpretaus visualmein da niev ed il maletg dil vitg puspei semussar intact.
